Grip Nedir?

Influenza ya da herkesin tanıdıgı adıyla grip; influenza virüsünün yol açtığı bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Grip en sık ilkbaharın ilk dönemlerinde ve kış mevsiminde görülür. Dünyada her yıl ortalama 1,5 milyar insan gribe yakalanmaktadır. Her yıl ortalama 250.000-500.000 kişinin grip nedeniyle öldüğü tahmin edilmektedir.

Grip belirtileri nelerdir?

Ateş, ateşe bağlı vücut ısısında yükselme ve titreme, yoğun baş ağrısı, eklem ağrısı ve yorgunluk, öksürük, mide bulantısı, kusma ,ishal, nefes darlığı gelişebilir.

Bu şikayetler normalde 1 hafta boyunca devam eder.

Grip salgını ne demektir?

Grip virüsünün yapısı kolaylıkla değişebilmektedir. Küçük yapısal değişiklikler her yıl gribe yakalanmamızın en önemli sebebidir. Her 10-30 yılda bir grip mikrobunun yapısında büyük değişiklikler meydana gelir. Bu değişiklikler sonucunda ‘pandemi’ adı verilen tüm dünyayı etkileyen salgınlar görülebilir. Bu salgınların yakın zamandaki en belirgin örneği ise  2009 yılında Meksika’dan başlayarak tüm dünyaya yayılan H1N1 (Domuz Gribi ) örneğidir. Sonraki yıllarda mevsimsel grip gibi tahmin edilen sayıda insanı etkilemiş ve hastalığa sebep olmuştur. Domuz gribi virüsü de artık mevsimsel grip etkenleri arasında sayılmaktadır.

Grip nasıl bulaşır?

Grip virüsü ‘damlacık’ yoluyla bulaşır. Öksürük veya hapşırık yoluyla etrafa bulaşır. Bu sebeple öksüren veya hapşıran kişi ağzını ve burnunu mendille veya koluyla kapamalıdır. Damlacıkların hasta bireylerin 100-180 cm (1-2 metre) uzağına kadar yayılabildiğini göstermiştir. Tokalaşma ve öpüşme,1 metreden fazla yaklaşarak konuşma diğer önemli bulaş yollarıdır. Kapı kolu, masa, bardak vb. yüzeylerde grip virüsü 2-8 saat canlı kalmaktadır. Hasta kişiler belirtilerin ortaya çıkmasından 1 gün öncesinden başlayarak hastalığın 5.-7.günlerine kadar bulaştırıcıdır.

Grip bulaşını nasıl önleyebiliriz?

Kişisel hijyene öncelikle çok fazla önem vermelidir. Eller sabun ve suyla sık sık yıkanmalıdır. Hasta kişilerle yakın temastan kaçınılmalıdır. Hapşırma ve öksürme sırasında ağız ve burun mutlaka kapatılmalıdır. Hastayken evde istirahat etmeli ve diğer insanlarla gerekmedikçe temas etmemelidir. Özellikle yakınında hastalığın ağır seyretme olasılığı olan kişiler varsa; grip olan hastalar maske kullanmalıdır.

Kimler grip hastalığı açısından daha fazla risk altındadır? Grip hastalığından korunmak için neler yapılmalıdır?

Grip herkesi etkilemektedir ancak özellikle gebeler, 65 yaş üstündekiler,5 yaş altındakiler, kronik akciğer, kalp hastalığı olanlar, böbrek ve karaciğer yetmezliği olanlar, diyabet, kanser gibi hastalıklar veya ilaçlarla bağışıklığı baskılanmış hastalar, kan hastalığı olanlar, aşırı kilolu kişiler ,sağlık çalışanları, 6-18 yaş arasında olup uzun süreli kronik ilaç kullanmak zorunda olanlar özellikle risk altındadır.

Grip tedavi edilebilir bir hastalık mıdır?

Gribin tedavisi; istirahat ve destekleyici tedaviden oluşmaktadır. Ağır hastalarda ve risk grubundaki kişilerde grip virüsüne etkili ilaçların (oseltamivir vb) kullanılması önerilmektedir. Grip;  virüs hastalığına sebep olduğundan antibiyotiklerle tedavi edilmemektedir.

Gripten korunabilir miyim?

Kişisel hijyene önem vermek ve aşı en etkili yollardır. Risk grubu olanlarda grip aşısı mutlaka yapılmalıdır. Bu grup hasta aynı zamanda pnömoni (zatürre) içinde risk grubu sayıldığı için zatürre aşısı da yaptırmalıdır.

Grip aşısı yapılması için uygun tarih var mıdır?

Ülkemizde Ulusal Sentinel Sürveyans adı verilen sistemle grip hastalığı izlenmektedir. Grip her yıl Ekim ayından başlayarak Nisan-Mayıs aylarını da kapsayan dönemde görülmektedir. Dolayısıyla Ekim ayından itibaren grip aşısı yapılabilir. Aşıların içinde Influenza A ve Influenza B virüsleri bulunmaktadır. Özellikle risk grubunda bulunanlarda aşıların %60-80 arasında koruyuculuğu bulunmaktadır. Sağlıklı yetişkinlerde aşının koruyuculuğu %80’in üzerindedir. Aşının koruyuculuğu 6-8 ay sürebilir.

Grip aşısı hangi durumlarda yapılmaz? Aşının yan etkileri var mıdır?

Yumurta alerjisi olanlara veya aşı içerisindeki maddelere veya aşıya  karşı daha önce alerji gelişenlere, 6 aydan küçük bebeklere yapılmamalıdır. Grip aşısının yan etki olasılığı diğer aşılar gibidir. Erişkinlerde görülen en sık yan etki; enjeksiyon yerinde ağrı ve hassasiyettir. Bu şikayetler %10-64 arasında görülür ve 1-2 gün içinde kendiliğinden geçer. Aşı sebebiyle ateş, baş ağrısı ve kas ağrısı ve halsizlik görülme olasılığı diğer aşılardan farklı değildir. Ülkemizde uygulanan grip aşısı cansız virüs aşısı olduğu için aşıya bağlı grip gelişmesi olası değildir. Aşı felç yapmaz, gebelerde de özellikle 2.trimester adı verilen 2.3 aylık dönemden itibaren güvenle kullanılabilir  ve aşı kısırlığa neden olmaz.

Ülkemizdeki grip aşıları nelerdir?

Ülkemizde 2 tip cansız aşı bulunmaktadır. Bir tanesinde 3 adet influenza (grip) virüsü diğerinde 4 adet influenza virüsü bulunmaktadır.3 virüs içeren aşılar risk altındaki gruplarda hekim tarafından reçete edildiği takdirde ücretsiz olarak uygulanabilmektedir.

Grip aşısı hangi hastalara ücretsiz olarak uygulanmaktadır?

65 yaş ve üzerindeki kişiler ile yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilerin bu durumlarını belgelendirmeleri halinde sağlık raporu aranmaksızın; gebeler, astım dahil kronik akciğer ve kalp-damar sistemi hastalığı olan erişkin ve çocuklar, şeker hastalığı dahil herhangi bir kronik metabolik hastalığı, kronik böbrek yetmezliği, kan hastalığı veya bağışıklık sistemi baskılanmış olan erişkin ve çocuklar ile 6 ay-18 yaş arasında olup uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve gençlerin hastalıklarını belirten sağlık raporuna dayanılarak, hekim tarafından reçete edildiğinde, yılda bir defaya mahsus olmak üzere grip aşısı bedelleri, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından Sağlık Uygulama Tebliği kapsamında karşılanmaktadır. Bu kişiler hekime başvurarak reçete ile eczanelerden aşılarını alabilirler.

REFERANSLAR:  Klimik (2019)(https://ekmud.org.tr./kutuphane/makaleler/asi-karsitlarinin-iddialari-ve-gercekler/‘e 15 Mart 2019 tarihinde erişilmiştir)

Sağlık Bakanlığı (2019) (https://asi.saglik.gov.tr/genel-bilgiler/40-asi-uygulamasinin-onerildigi-hastaliklar-ve-durumlar.html’den 15 Mart 2019 tarihinde erişilmiştir)

Sağlık Bakanlığı (2019)(https://grip.gov.tr/tr/mevsimsel-grip’e 15 Mart 2019 tarihinde erilmiştir)

Klimik (2019)(https://www.klimik.org.tr/calisma-gruplari/eriskin-bagisiklamasi-calisma-grubu/grip-bilgi-notu/‘ndan 15 Mart 2019 tarihinde erişilmiştir)