Hepatit A Enfeksiyonu

Hepatitis A virusunun (HAV) neden olduğu bir enfeksiyondur. (HAV) dünyada en sık görülen akut viral hepatit etkenidir. Hepatovirus türüne mensup bir RNA virüsüdür. Hastalık  gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde yaşamın ilk yılında oldukça sıktır. Ülkemiz HAV enfeksiyonu açısından orta sıklıkta görülen grup arasında değerlendirilmektedir. Bu grupta virüsle karşılaşma daha geç olmaktadır ve bu nedenle akut HAV olguları ileri çocukluk dönemi ve erişkinlerde daha fazla ortaya çıkmaktadır. Bu yaş grubunda hastalık daha ağır geçmekte ve hepatit A salgınları görülebilmektedir.

Bulaşma yolları;

Hastalık neredeyse tamamen fekal-oral yolla yani yakın temas, besinler ve suyla bulaşır. İnsandan insana geçiş kötü kişisel hijyen koşulları nedeniyle olur, kirlenmiş gıda, su, süt, meyve gibi besinlerden bulaşabilir. Aile bireylerinden ve çalışılan kurum içindeki bireylerden bulaşma oranı sıktır. Virüs ağız yoluyla alınır ve dışkıyla atılır. Dışkının bulaştırıcılığı, sarılık ortaya çıkmadan 14-21 gün önce başlar ve sarılık oluştuktan sonraki 8 güne kadar uzar. Sonbahar ve erken kış döneminde daha çok görülür.

Hastalık Belirtileri;

Virüs kişiye bulaştıktan yaklaşık 4 hafta sonra belirtiler görülür. En belirgin hastalık belirtisi sarılıktır. Sarılık ortaya çıkmadan 1-2 hafta öncesinde iştahsızlık, bulantı, kusma, yorgunluk, eklem ve kas ağrıları, baş ağrısı, ışıktan rahatsız olma, boğaz ağrısı ve öksürük gibi ön belirtiler görülebilir. Ateş 38-39 dereceye yükselebilir. Sarılığın ortaya çıkması ile bu belirtiler yavaş yavaş ortadan kaybolur. Gözlerin akı ve cilt sarı bir renk alır. Ağzın içi sarı bir renk alır. İdrar rengi koyulaşır ya da kahverengi olur, çay rengindedir. Dışkının rengi açıktır, kil rengi olur. Bazı hastalarda 2,5-5 kg arasında bir kilo kaybı olabilir Karaciğerin büyümesine ve hassas hale gelmesine bağlı olarak karnın sağ üst bölümünde ağrı ve rahatsızlık hissi görülebilir. %10-20 kişide dalak büyümesi de hastalığa eşlik eder. İyileşme döneminde belirtiler kaybolur ancak karaciğerde görülen büyüme ve karaciğer fonksiyon testlerindeki bozukluklar devam eder. Tam klinik ve biyokimyasal düzelme 1-2 ayda olur. Bazı hastalar sarılık olmadan enfeksiyonu geçirirler. Laboratuar testlerinde karaciğer enzimleri (AST ve ALT) yükselir. Alkalen fosfataz ve GGT yükselebilir. Bilirubin seviyeleri değişkenlik gösterir ama genelde hem direkt hem indirekt bilirubin yüksektir.

Komplikasyonlar;

Hepatit A hastalığı genellikle çocukluk çağında geçirilir ve komplikasyon olmadan iyileşir hatta sessiz olarak geçirilebilir. Ancak erişkin döneminde ağır geçer ve bazen komplikasyonlara neden olur ve bunun sonucunda karaciğer hasarı, pankreatit, kanamalar görülebilir. Bu komplikasyonların ölüme yol açma ihtimalleri vardır.

Tedavi;

Özel bir tedavisi yoktur. Destekleyici tedavi verilir. Sıvı tüketimi, istirahat önerilir. Komplikasyon oluşmamışsa hastanede yatarak tedaviye gerek yoktur.

Korunma;

Genel korunma ve hijyen kuralları uygulanır, hijyen koşulları iyileştirilir ve temiz suya ulaşım sağlanır.

Aktif korunma aşı yoluyla bağışıklık sağlanarak yapılır. Hepatit A aşıları hücre kültüründe üretilmiş, inaktive edilmiş tam virüs aşılarıdır. Güvenli,  güçlü bağışıklık oluşturan ve etkin aşılardır. Aşılama 2 doz olarak kas içine uygulanır. Ülkemizde 2012 yılından itibaren rutin aşı takvimine dahil edilmiştir. Aşılama şeması aşağıdaki gibidir;

Birinci doz,18. ayın bitiminde,

İkinci doz,24. ay bitiminde yapılır.

Riskli birimlerde görev yapan, kanında Hepatit A antikorları negatif olan  sağlık çalışanlarına da aşılama yapılmaktadır.

Aşılama önerilen risk gurupları aşağıdaki gibidir;

Orta ya da yüksek risk gurubundaki ülkelere seyahat eden 2-18 yaş arası çocuk ve yetişkinler

Homoseksüeller,

İlaç bağımlıları,

Pıhtılaşma faktörü kullananlar,

Kronik karaciğer hastalığı olanlar,

Çocuk bakım evlerinde çalışanlar,

Laboratuvarda direkt virüsle çalışan personeller.

Çocuğunuz ve risk altındaysanız kendinizin aşılarını yaptırarak,salgın hastalık yapan A tipi sarılıktan tam olarak korunabilir karaciğerinizi ve sağlığınızı korumuş olursunuz.

REFERANSLAR:  klimik.org