Zona Hastalığı ve Aşısı

Zona, Su çiçeği hastalığını geçirenlerde hastalığa neden olan Varisella Zoster virüsünün hastalık sırasında sinir uçlarına göç ederek orada yerleşmesi, yıllarca burada sessiz kalması ve yıllar sonra bireyin bağışıklığının düşmesi ile yerleştiği sinir yolunu takip ederek deride suçiçeğinden daha ağır, ağrılı geçen hastalığa neden olması durumudur.

Toplumda her 3 kişiden birinin hayatı boyunca bu hastalığa yakalanacağı varsayılmaktadır. Zona hastalığının oluşma mekanizması nedeniyle sadece suçiçeği hastalığı geçiren kişilerde gelişmesi beklenir. Suçiçeği geçiren yetişkinlerde, yaşlılarda ve çocuklarda dahi hastalığın görülmesi olasıdır. Hastalık genellikle 1 kez geçirilir ancak 2 hatta 3 kez geçirilen zona durumları da söz konusu olabilmektedir.

Bağışıklık sistem hastalıkları olanlar, kanser, HIV gibi bağışıklık sistemi üzerine baskılayıcı tablo yapan hastalığı olanlar ve organ transplantasyonu operasyonu geçiren ve uzun süre steroid ilaç kullanan hastalar zona hastalığına daha yatkındır.

Klinik durum

Hastalık, çoğunlukla ağrılı, vücudun 1 tarafında deri döküntüleri ile karakterizedir. Döküntüler 7-10 gün kadar sürebilmektedir. Ağrı ise 2-4 haftaya kadar uzamakla birlikte bazen yıllarca görülebilmektedir. Ayrıca lezyon bölgesinde kaşınma ve karıncalanma da sık karşılaşılan hastalık tablosudur. Bunların yanında ateş, başağrısı, karın ağrısı ve üşüme bulguları da görülebilmektedir.

Bulaştırıcılık

Zona hastalığı suçiçeği virüsünün tekrar enfeksiyon yapması durumudur, bu nedenle zona hastalığını değil daha önce suçiçeği geçirmemiş kişilere suçiçeği hastalığını bulaştırabilir. Suçiçeği gibi solunum yolu ile bulaşıcılık söz konusu değildir. Sadece deri yolu ile ve lezyonlar kabuklanıncaya kadar bulaşıcı özellik taşıyabilir.

Hastalığın yol açabileceği olumsuz durumlar

Zona ile görülebilecek en sık olumsuz etki Post Herpetic Nevralji (PHN) denilen hastalık sonrası uzun süre devam edebilen sinir etkilenmesi sonucu yaşanan ağrılardır. Belirli bir tedavisi bulunmamaktadır. Çoğu zaman ağrı kesicilere dahi cevap vermeyebilir.

Hastalığın göz ve çevresinde görülmesi sonucu körlüğe kadar varan olumsuz etkiler olabilir, ayrıca zatüre, işitme sorunları, beyin iltihabı ve çok nadir de olsa ölüm görülebilir.

Tedavisi

Hastalığın tedavisinde anti-viral ilaçlar kullanılmaktadır. Ağrı için ağrı kesiciler, Deri bulguları üzerine ıslak bez uygulaması, kaşıntı önleyici losyonların kullanılması bulguları hafifletici özellikler taşımaktadırlar.

Hastalığın önlenmesi: Aşılama

Zona hastalığı aşı ile önlenebilir hastalıklar arasındadır. Zona aşısı 50 yaş üzerinde kullanılabilmekte ve hastalığın önlenmesi ile birlikte özellikle en sık görülen ve uzun yıllar hayat kalitesini bozan ağrının (PHN) görülmemesi açısından etkili bulunmaktadır.

REFERANSLAR :  CDC. Epidemiology and Prevention of Vaccine Preventable Diseases 13th Edition. 2015; 353-372